Khám Phá Về Các Hành Tinh Bí Ẩn Trong Vũ Trụ

Hệ mặt trời chỉ là một chòm sao nhỏ trong vũ trụ mà con người biết đến rõ nhất trong khi đó còn có rất nhiều hệ sao khác nữa ngoài kia mà chúng ta chưa thấy được. 

Khám Phá Về Các Hành Tinh Bí Ẩn Trong Vũ Trụ

Hành Tinh Lạnh Nhất Hệ Mặt Trời (Sao Thiên Vương)

Sao Thiên Vương do nhà thiên văn học người Đức William Herschel (1738-1822) tình cờ khám phá khi quan sát bầu trời đêm bằng kính viễn vọng vào năm 1781. Ông cho biết Sao Thiên Vương tối gấp 10 lần những hành tinh khác và gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Sao Thiên Vương cũng là hành tinh duy nhất lấy theo tên từ một vị thần trong thần thoại Hi Lạp (Uranus) thay vì trong thần thoại La Mã.

Về mặt vật lý, khối lượng của Sao Thiên Vương lớn hơn của Trái Đất gần 14,5 lần, tuy nhiên nhẹ nhất trong số các hành tinh khí khổng lồ, bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương. Nhiệt độ khí quyển của Sao Thiên Vương lạnh nhất trong tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt trời khi không thấp hơn -224 độ C, trong khi đó phần có nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Trái Đất chỉ là -90 độ C. Nhiều người cho rằng do cách xa Mặt Trời nên Sao Thiên Vương lạnh lẽo, tuy nhiên điều này chưa hẳn chính xác vì Sao Hải Vương mới là hành tinh xa nhất, cách Mặt Trời khoảng 4,5 tỉ km so với 2,88 tỉ km của Sao Thiên Vương. Thế nhưng, nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Sao Hải Vương vào khoảng -217 độ C, tức vẫn không bằng Sao Thiên Vương.

Lý do có thể nằm ở cấu hình độc nhất với trục tự quay của hành tinh nghiêng đến 97,77 độ, tức gần song song với mặt phẳng quỹ đạo trong hệ mặt trời. Trong khi đó, trục quay của Trái Đất chỉ nghiêng khoảng 23,5 độ. Nhiều giả thuyết cho rằng trục quay của Sao Thiên Vương bị lệch xa như thế là do một tiền hành tinh kích thước gần bằng Trái Đất đã va phải hành tinh này trong giai đoạn hình thành Hệ Mặt trời. Cú đâm cực mạnh không những làm hành tinh nghiêng hẳn mà còn khiến phần lõi của Sao Thiên Vương mất đi một lượng lớn nhiệt và để lại một cấu trúc gần như chỉ toàn băng và đá.

Tốc độ gió trên Sao Thiên Vương đạt tốc độ khủng khiếp, trong đó những cơn gió ngược chiều quay thường đến 100m/s, cùng chiều quay lên tới 250m/s (khoảng 900km/h). Đây cũng là một trong những lý do khiến hành tinh này không thể giữ nhiệt và trở nên giá lạnh. Tầng mây của Sao Thiên Vương khá phức tạp bao gồm tầng chứa các chất thành phần dễ bay hơi như nước ở dưới, amoniac, tầng trên chủ yếu chứa khí metan (nguyên nhân tạo nên màu xanh nhạt khi của hành tinh), đồng thời có thể chứa thêm một lượng nhỏ hidrocacbon khác. Ngoài ra, cũng như Sao Mộc hay Sao Thổ, hidro và heli vẫn là 2 thành phần cơ bản trong cấu tạo của Sao Thiên Vương, lần lượt chiếm 82,5% và 15,2%.

Cũng do độ nghiêng khác hẳn so với những hành tinh còn lại trong Hệ Mặt trời, các mùa ở Sao Thiên Vương cũng rất đặc biệt. Sao Thiên Vương quay quanh mặt trời một vòng hết 84 năm trên Trái Đất, trong đó 2 cực của hành tinh lần lượt được chiếu sáng 42 năm rồi chìm vào bóng tối 42 năm.

 

Thiên Vương có 27 vệ tinh tự nhiên được các nhà thiên văn học biết đến. Tên gọi của những vệ tinh được chọn theo tên của các nhân vật trong các tác phẩm của danh hào Shakespeare và Alexander Pope. Năm vệ tinh lớn nhất là Miranda, Ariel, Umbriel, Titania và Oberon, trong đó Titania và Oberon được William Herschel phát hiện cách đây hàng trăm năm (năm 1787) có bán kính khoảng 788,9km, nhỏ hơn phân nửa bán kính Mặt Trăng của Trái Đất.

Năm 1977, NASA cho phóng tàu thăm dò Voyager 2 với mục tiêu tìm hiểu 4 hành tinh khí trong hệ mặt trời bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương trong khoảng thời gian hơn 20 năm. Năm 1986, Voyager 2 đã lướt qua Sao Thiên Vương, cách những đám mây trên bầu trời hành tinh này khoảng 81.500 km. Voyager 2 đã nghiên cứu cấu trúc và thành phần hóa học trong khí quyển, đồng thời chụp ảnh và quan trắc năm vệ tinh lớn nhất của Sao Thiên Vương. Cũng trong những năm này, Voyager 2 khám phá ra thêm 10 vệ tinh mới của Sao Thiên Vương. Cho đến nay, Voyager 2 vẫn là con tàu duy nhất bay qua hành tinh này ở độ cao thấp như vậy. Hiện nay, các cơ quan hàng không vũ trụ trên thế giới vẫn chưa có kế hoạch sẽ thực hiện một dự án tiếp theo đưa tàu đến Sao Thiên Vương.

Các Hành Tinh Ngoài Hệ Mặt Trời

Hành Tinh Của Người Chết

Những câu chuyện dân gian cổ xưa nói rằng cực quang chính là linh hồn những người chết đang nhảy múa. Nếu như vậy, hãy tưởng tượng một hành tinh bị bao phủ hoàn toàn bởi từ trường và có quỹ đạo rất gần ngôi sao chủ.

Các nhà khoa học cho rằng những hành tinh thế này luôn xuất hiện cực quang do tia plasma từ ngôi sao chủ tràn ngập khí quyển của chúng.

Cực quang ở đây sáng gấp 100-1000 lần ở Trái Đất, như những bóng ma đang khiêu vũ trên khắp hành tinh.

Hành Tinh Đơn Côi

Có rất nhiều ngoại hành tinh trong vũ trụ, một số rất nhỏ và cách rất xa ngôi sao chủ khiến các loại kính viễn vọng thông thường không thể phát hiện. Tuy nhiên, đôi lúc các nhà thiên văn học vẫn may mắn tìm thấy một trong số những ngoại hành tinh như vậy.

Ngoại hành tinh MOA-2009-BLG-266Lb là một Siêu Trái Đất có quỹ đạo rất xa ngôi sao chủ. Nhưng, ánh sáng của hành tinh này có thể được nhìn thấy từ Trái Đất thông qua một thấu kính siêu nhỏ, và mặc dù rất hiếm khi nhưng nó cũng có thể phát hiện những hành tinh đá nhỏ bé cách rất xa.

PSO J318.5-22 là một ngoại hành tinh khác đã trôi tự do và sớm lạc mất ngôi sao chủ.

Những ngoại hành tinh này làm dấy lên câu hỏi về việc tại sao chúng lại cách xa ngôi sao chủ như vậy, hoặc ngay từ đầu chúng đã có ngôi sao chủ nào chưa.

Hành Tinh Kim Cương

 

Một hành tinh toàn kim cương có vẻ là ý hay, nhưng có lẽ sẽ không ai có cơ hội đi chân trần trên những bãi biển đầy kim cương cả.

Các nhà khoa học đã thiết lập mô hình của các hành tinh giàu carbon (trái ngược với các hành tinh giàu silic như Trái Đất) và phát hiện ra lượng cacbon tạo nên các hành tinh này đã hút hết oxy của chúng trong quá trình hình thành. Không có oxy tức là không có nước, do đó các ngoại hành hinh giàu cacbon không hề có hy vọng của sự sống.

Hành Tinh Có Đuôi

Ngoại hành tinh HD 209458b có quỹ đạo gần ngôi sao chủ, do đó những cơn gió sao luôn làm thất thoát bầu khí quyển ra vũ trụ, tạo nên một chiếc đuôi có hình dạng như sao chổi.

Hành Tinh Bóng Ma

Kepler-19 là một ngoại hành tinh cách chúng ta 650 năm ánh sáng có quỹ đạo quay quanh một ngôi sao rất giống Mặt Trời. Nó có quỹ đạo rất lạ lùng, đôi lúc nó chuyển động nhanh lên và hoàn thành quỹ đạo 9 ngày của mình nhanh hơn 5 phút, và đôi lúc lại chậm hơn 5 phút.

Quỹ đạo lạ lùng này là do một hành tinh vô hình gây ảnh hưởng trọng lực lên Kepler-19. Đây là cơ sở để phát hiện những hành tinh vẫn còn lẩn khuất trong những hệ sao khác.

Hành Tinh Zombie

12 năm trước các nhà thiên văn học dùng dữ liệu của kính viến vọng Hubble cho rằng họ đã nhìn thấy một ngoại hành tinh quay quanh một ngôi sao. Khi xem xét kỹ càng hơn, họ lại không tìm thấy hành tinh đó và cho là nó đã chết.

Tuy nhiên, tới năm 2009, ngoại hành tinh nọ với cái tên TMR-1C đã xuất hiện trở lại khi quan sát qua kính viễn vọng Canada-France-Hawaii. Có lẽ ngoại hành tinh này chưa chết- nó chỉ đang chơi trốn tìm với các nhà khoa học.

Mrs Ngọc Mai